Welkom op de website van de Monitor Overijssel 2019-I!
Wij informeren u met de monitor Overijssel 2019-I over de uitvoering van de begroting 2019, tot en met de peildatum 7 mei 2019. De Monitor Overijssel 2019-I is de eerste tussentijdse rapportage van 2019.

Deze inleidende samenvatting geeft invulling aan onze toezegging u onderwerpen voor te leggen die voor bijsturing in aanmerking komen. Aan de hand van deze onderwerpen willen wij graag met u in gesprek over de te volgen koers.

Voor iedere prestatie uit de Begroting 2019 geven we een prognose of deze volledig (groen), deels (oranje) of niet (rood) gerealiseerd wordt.
Via een financiële kleurscore geven we een duiding  van de mate waarin het budget besteed wordt in 2019.

De inhoudelijke en financiële kleurscores resulteren in een integrale kleurscore. De uitgebreide toelichting op de kleurensystematiek vindt u op de site van de Monitor Overijssel, via de knop ‘Leeswijzer' in de bovenste menubalk op de website.

Aangezien de Monitor een uitzonderingenrapportage betreft, gaan we met name in op de oranje en rode scores.

De Monitor 2019-I levert de volgende kleurscores op:

De toelichting op de oranje en rode kleurscores vindt u op de website bij de diverse prestaties. Een totaaloverzicht vindt u via de link "Prestaties" onder de Kijklijn op de hoofdpagina.
Hieronder lichten we een aantal recente ontwikkelingen toe.

Regiodeals
Vanuit de Overijsselse regio’s zijn in 2018 vijf voorstellen voor een Regiodeal ingediend (PS/2018/687). Ze sloten aan bij het provinciale beleid op het gebied van innovatie, vestigingsklimaat, circulaire economie, talent, etc. Zo hebben bijvoorbeeld de regio’s Twente en Zwolle het human capitalbeleid concreet vertaald in scholingsfondsen en mobiliteitsaanpakken.

Eind vorig jaar kende het kabinet de Regiodeal Twente ‘Groen Technologisch Topcluster’ toe. Ondernemers, overheden en kennisinstellingen werken in de Twente Board samen aan de economische versterking van Twente en hebben gezamenlijk dit voorstel, passend binnen de Agenda voor Twente ontwikkeld. Een regionale stuurgroep werkt de Regiodeal uit. Ondertekening van de deal met het Rijk is voorzien in juni 2019. In het kader van de ontwikkeling van fotonica is aan Twente ook een Rijksbijdrage toegezegd vanuit de Regiodeal Eindhoven.

De voorstellen voor de Regiodeals Regio Zwolle (Human Capital Agenda Regio Zwolle 2019-2022), Cleantech Regio, Meerjarenprogramma Leefbaar Giethoorn en Stimuleringsfonds Asbestdaken en Toekomstgerichte erven zijn niet gehonoreerd met een Rijksbijdrage. Voor deze programma’s is provinciaal budget beschikbaar gesteld. De regio’s concretiseren de plannen, later dit jaar volgt een investeringsvoorstel.

Verder is de Regio Deal Zuidoost-Drenthe, waar de gemeente Hardenberg deel vanuit maakt, door het kabinet gehonoreerd. Naar verwachting wordt de provincie gevraagd de middelen die door de gemeente Hardenberg zijn ingebracht te co-financieren.

Krachtige economie

Bereikbaarheid weg
Goede bereikbaarheid is een voorwaarde voor (economische) ontwikkeling en draagt bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Regionale bereikbaarheid over de weg willen we borgen door opwaardering en instandhouding van provinciale en rijkswegen (A1, A28, N50, N35). Het eindbeeld van de N35 (2x2 rijbanen, 100 km/uur) is grotendeels gerealiseerd c.q. in voorbereiding. Dit is niet het geval voor het wegvak Wijthmen - Nijverdal, hoewel daar wel verkeersveiligheidsmaatregelen worden getroffen. Om de koers richting Rijk te bepalen is in de zomer van 2018 een quickscan uitgevoerd naar de mogelijkheden, inclusief een actuele kostenraming. De resultaten daarvan zijn aan de minister IenW aangeboden. Mede naar aanleiding van moties vanuit de Tweede Kamer en Provinciale Staten overleggen we met het ministerie over een vervolg.

Infrastructuur spoor
Diverse regionale spoorlijnen zijn de afgelopen jaren aangepakt. Voor de Kamperlijn zijn in december 2018 in samenspraak met gemeenten, ProRail en Keolis afspraken gemaakt over de opening van station Zwolle Stadshagen. De maatregelen hiervoor worden in 2019 uitgevoerd en zijn gericht op het openen van station Stadshagen in december 2019.

OV-knoop Zwolle
Op 9 februari is de busbrug bij station Zwolle met het Busbrugfestival feestelijk geopend. Dagelijks  rijden er zo’n 1200 bussen over de brug naar het nieuwe busstation aan de zuidzijde. Deze oplossing draagt bij aan een optimaal functionerende openbaar vervoerknoop en is een belangrijke randvoorwaarde voor verdere gebiedsontwikkeling, zoals de in maart gestarte aanleg van een klimaat adaptieve fietskelder aan de noordzijde.

Proeftuinen cultuur
In aanloop naar nieuw landelijk cultuurbeleid vanaf 2021 ondersteunt de minister van OCW in 2019-2020 proeftuinen. Deze komen voort uit de cultuurprofielen van de stedelijke regio’s. In de proeftuinen pakken de overheden, cultuurinstellingen en andere partners in de regio inhoudelijke én regionale thema’s projectmatig aan. Het Rijk financiert de proeftuinen mits gemeenten en provincie meebetalen. Wij hebben de minister laten weten dat wij de proeftuinen Kunst+Landschap (stedendriehoek), Makers en Generators (Twente) en het Hybride Productiehuis (regio Zwolle) co-financieren. De Minister heeft op 26 april besloten deze proeftuinen te financieren met in totaal bijna 1 miljoen euro; een kwart van het totaal beschikbare landelijke budget. Daarnaast ondersteunen wij samen met Gelderland de proeftuin Meertaligheid van We the North, waarmee uitvoering wordt gegeven aan het convenant Nedersaksisch.

Human Capital
Het Human Capital Programma is volop in uitvoering en de middelen zijn nagenoeg besteed. Er is veel aandacht voor leerwerktrajecten voor kwetsbare groepen, inmiddels zijn er in 2019 voor 300 trajecten aanvragen ingediend. Verder zijn er in de regio’s projecten gestart om leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs met wetenschap en technologie te laten kennismaken, heeft de SER haar middellange termijn advies over mbo 2-3 en de arbeidsmarkt in Overijssel uitgebracht en is het Twents fonds voor Vakmanschap gestart. Tot slot worden alle  actuele ontwikkelingen op de Overijsselse arbeidsmarkt overzichtelijk bijeengebracht op het online platform ArbeidsmarktInZicht.nl.

Nieuwe  energie
De alliantie Nieuwe Energie Overijssel (NEO) werkt aan 20% nieuwe energie in 2023. Bedrijven en industrie zijn een belangrijke partner. Nouryon (voorheen AkzoNobel) en Twence hebben in februari 2019 een overeenkomst gesloten waarmee Nouryon de zoutproductie verder verduurzaamt door gebruik van duurzame stoom uit de biomassa-energiecentrale van Twence. Hiermee wordt jaarlijks een besparing gerealiseerd van circa 70 miljoen kubieke meter aardgas.

Aantrekkelijke leefomgeving

Volop dynamiek in het natuurbeleid

Evaluatie droogte
De evaluatie van de droogte tijdens de zomer van 2018 maakt duidelijk dat deze het gevolg is van de klimaatverandering. Samen met onze partners werken we hard aan maatregelen om beter voorbereid te zijn op vaker optredende droogte in de toekomst en op het beperken van de gevolgen ervan. We hebben ruim 2 miljoen euro subsidie toegekend voor watermaatregelen (kwantiteit en kwaliteit) vanuit het programma Zoetwatervoorziening Oost Nederland en de regionale regeling Deltaplan Agrarisch Waterbeheer.  

Natuurbeleid
Dit voorjaar ontstond maatschappelijke onrust door de bomenkap die in enkele Natura2000-gebieden nodig is om de natuurdoelen te bereiken. We onderzoeken met de terreinbeheerders Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Landschap Overijssel of het mogelijk is om in de nabije toekomst minder bomen te kappen in natuurgebieden.

Inwoners en natuur bij elkaar brengen
In het programma Natuur voor Elkaar brengen we inwoners en natuur dichter bij elkaar. Veel straten meldden zich aan voor de prijsvraag voor de groenste straat van Overijssel. De drie beste ontwerpen kregen een prijs. Voor de vergroening van schoolpleinen hebben we 54 aanvragen ontvangen en we verwachten er dit jaar nog 50. We zien steeds meer gemeenten werk maken van het vergroenen van steden en dorpen. Niet alleen om de effecten van klimaatverandering terug te dringen, maar ook om de woonomgeving aantrekkelijker te maken en te zorgen dat inwoners natuur laagdrempelig en dichtbij kunnen beleven.

Programma Aanpak Stikstof (PAS)
De  Raad van State heeft met haar uitspraak een streep gehaald door heel veel vergunningen die nog niet onherroepelijk zijn. Daarnaast heeft het wegvallen van de PAS als toetsingskader voor vergunningen in het kader van de Wet natuurbescherming grote impact op ontwikkeling van zowel landbouw, natuur als economie. Samen met de PAS-partners beraden wij ons hierop en betrekken hierbij ook wat dit betekent voor onze personele inzet op dit dossier.

Ontwikkelopgave Natura 2000
Voorjaar 2019 is de jaarlijkse actualisatie van het financiële prognosemodel voor de Uitvoeringsreserve Natuurnetwerk Nederland (NNN) afgerond. De Ontwikkelopgave Natura2000 is het omvangrijkste onderdeel dat via deze reserve wordt gedekt. De uitvoering van de Ontwikkelopgave Natura 2000 is in volle gang. De samenwerking met de partners van Samen werkt beter blijft zijn vruchten afwerpen en de planuitwerking van de eerste fase nadert zijn voltooiing.

De financiële actualisatie 2019 laat zien dat er nog steeds een risico bestaat dat de uitgaven hoger zullen uitvallen. In de Perspectiefnota 2019 hebben wij dat reeds gemeld, samen met de noodzaak stevig te sturen op uitgaven en risico’s (“scherp aan de wind varen”). In dat kader hebben wij besloten om voor de Natura-gebieden Wieden/Weerribben het maatregelpakket in samenspraak met de partners aan te passen met behoud van de vastgestelde Natura2000-doelen. In de Perspectiefnota 2019 hebben wij ook gemeld, dat het desondanks mogelijk noodzakelijk zal zijn om aanvullende voorstellen te doen ten laste van de financiële ruimte vanaf 2022. Voor de maatregelen die in de eerste periode (tot en met 2021) genomen moeten worden, zijn als zodanig voldoende middelen beschikbaar. Extra middelen zijn op dit moment daarom niet nodig voor de voortgang.

Kanaal Almelo de Haandrik
Vanuit de omgeving van het kanaal Almelo de Haandrik hebben wij veel schademeldingen ontvangen. Door de schademelders wordt een link gelegd met de opwaardering van het kanaal, enige jaren geleden. Met de omgeving is afgesproken dat we onderzoek doen naar de oorzaak van de schades en de wijze waarop schades in de toekomst kunnen worden voorkomen. Indien blijkt dat de provincie (mede)veroorzaker is van de schades zal de provincie deze schades vergoeden. Hiervoor zijn tot nu toe geen middelen gereserveerd.

Programmatische aanpak asbestbodemsanering
Provincie Overijssel en de gemeenten Borne, Haakbergen, Hellendoorn, Hof van Twente, Rijssen-Holten, Twenterand en Wierden hebben middels een Bestuursovereenkomst een Projectbureau Bodemasbestsanering (BAS) ingesteld, om programmatisch de bodemasbestsanering aan te pakken. Het projectbureau is organisatorisch ondergebracht bij de gemeente Hof van Twente en voert namens de gemeenten het onderzoek uit en begeleidt de uitvoering van de saneringen.
Het uitvoeringsprogramma 2019 is door het Projectbureau voorbereid en bestuurlijk vastgesteld.
Om slagvaardig de uitvoering op te kunnen pakken is een gezamenlijke strategisch beleid voor de inkoop en aanbesteding van werkzaamheden vanuit het project uitgewerkt en vastgesteld. Het BAS heeft werkprocessen ingeregeld om de informatie gestructureerd vast te leggen, zicht te krijgen en te houden op planning en voortgang van onderzoeken en saneringen. In overleg met gemeenten heeft het BAS diverse persberichten gepubliceerd en een website gemaakt waarmee inwoners en bedrijven in contact kunnen komen met het Projectbureau. Gemeenten blijven opdrachtgever voor onderzoek en uitvoering.
In 2019 worden 77 locaties onderzocht. Voor een deel zullen saneringen worden uitgevoerd.

Goed bestuur

Statenverkiezingen
In maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen gehouden. We hebben in de campagne samengewerkt met de waterschappen Drents Overijsselse Delta en Vechtstromen en ons bij de opkomstbevordering sterk gericht op jonge inwoners die voor het eerst stemden. De campagne DemoCrazy ondersteunde dit. We kijken terug op een geslaagd verkiezingsproces waarin de opkomst met 10% is gestegen ten opzichte van 2015. Opvallend in deze verkiezingen is de komst van twee nieuwe partijen.

Eigentijds bestuur
Met Studio Vers Bestuur werken we met een steeds verder groeiend netwerk aan partijen (gemeenteraden, colleges, griffiers, maatschappelijke organisaties, ondernemers en, vooral, inwoners van Overijssel) aan nieuwe vormen van eigentijds bestuur. Dit doen we inmiddels in 35 (experimentele) projecten. Wij leren hier continu van en wij vertalen deze lessen voor andere partijen in Overijssel. Met de Statenleden kijken we hoe zij op een eigentijdse manier invulling kunnen geven aan hun rol, in een wereld die vraagt om nieuwe vormen van samenwerking en betrokkenheid van inwoners bij de uitvoering van provinciaal beleid. Dit vraagt om meer betrokkenheid van Statenleden aan de ‘voorkant’ van dat  beleid.

Ondermijning
Op het gebied van ondermijning hebben we afspraken gemaakt met in- en externe partners over screening, informatie-uitwisseling en gezamenlijk uitvoeren van projecten. Bij subsidieverlening, vergunningverlening en grondzaken zijn goede afspraken gemaakt over wie en wanneer, aanvragers worden gescreend. We werken daarbij risicogericht. Wat betreft de integriteit van onze organisatie zijn we gestart met een bewustwordingscampagne.